گفتوگو با متانت محبی درباره کتاب جدیدش، «فرعی مینا» | نمی‌توان مرز روشنی میان تجربه و تخیل کشید
نویسنده کتاب «فرعی مینا» می‌گوید: برای من، تجربه و تخیل همیشه درهم‌تنیده‌اند و نمی‌توان مرزی روشن میانشان کشید.
به گزارش شهرآرانیوز، گاهی یک کوچه می‌تواند بیش از یک نشانی جغرافیایی باشد؛ می‌تواند حافظه‌ای جمعی را در خود نگه دارد یا آینه‌ای باشد برای بازتاب روابط انسانی و نیروهایی که بر زندگی روزمره سایه می‌اندازند. «فرعی مینا» نام یکی از همین کوچه‌هاست؛ کوچه‌ای در اهواز که از خلال آن می‌توان ردپای قدرت، تجربه‌های زیسته و خیال‌پردازی‌های نویسنده را دنبال کرد. مجموعه‌داستانی که از دل این کوچه سر برآورده، بیش از آنکه صرفاً روایت‌هایی جداگانه باشد، تلاشی است برای فهم چرخه‌های پنهان و پیدای قدرت در زندگی فردی و اجتماعی.
در ادامه گفت‌وگوی ما با متانت محبی، نویسنده این اثر، را می‌خوانید.
ایده نوشتن «فرعی مینا» از کجا آمد و چرا این نام را انتخاب کردید؟
ایده‌ی «فرعیِ مینا» در حقیقت از سال‌ها پرسش و تأمل من درباره مفهوم قدرت آغاز شد؛ قدرتی که نه‌فقط در ساختار‌های سیاسی و اجتماعی، بلکه از خانه، خانواده و روابط نزدیک شروع می‌شود و آرام‌آرام تا سطوح تاریخی و جمعی امتداد پیدا می‌کند. برای من، داستان «فرعی مینا» نقطه آغاز این کاوش بود. در این روایت، شخصیت احمد پناهی همچون نمادی از همین چرخه قدرت ظاهر می‌شود و مسیر را برای ورود به جهان دیگرداستان‌های مجموعه می‌گشاید؛ داستان‌هایی که هرکدام به شیوه‌ای متفاوت، جلوه‌ای تازه از قدرت و سازوکار‌های آن را بازنمایی می‌کنند. انتخاب عنوان «فرعیِ مینا» نیز بی‌ارتباط با تجربه زیسته‌ام نبود. این نام، در اصل، کوچه‌ای در اهواز است که حدود شش یا هفت سال در آن زندگی کردم؛ کوچه‌ای که در دل همین داستان، بخش عمده‌ای از وقایع در آن رخ می‌دهد و به‌نوعی صحنه اصلی روایت است.
در نوشتن داستان‌ها بیشتر به تجربه‌های شخصی تکیه کردید یا به نیروی تخیل؟
برای من، تجربه و تخیل همیشه درهم‌تنیده‌اند و نمی‌توان مرزی روشن میانشان کشید. جرقه هر داستان از واقعیتی بیرونی و ملموس می‌خورد؛ گاهی یک صحنه گذرا در خیابان، گاهی چهره‌ای آشنا یا ناآشنا و گاه حادثه‌ای تاریخی یا اجتماعی. اما ادامه این جرقه بدون تخیل ممکن نیست. تخیل همان نیرویی است که به تجربه فردی اجازه می‌دهد از حصار زیست شخصی بیرون بیاید و به تجربه‌ای عمومی، مشترک و قابل‌انتقال برای دیگران بدل شود. در واقع، تخیل برای من ابزاری است برای جهانی‌کردن تجربه زیسته.
کدام داستان این مجموعه برایتان شخصی‌تر و نزدیک‌تر است؟
اگرچه هر داستان به‌نوعی ردی از زندگی و تجربه‌های من را در خود دارد، همان‌طور که در پرسش قبل اشاره شد، اما شاید «ضلع هشتم کوشک» نزدیک‌ترین و شخصی‌ترین داستان این مجموعه باشد. این روایت بیش از دیگرداستان‌ها به زندگی شخصی‌ام گره خورده و ماجرای دانشجوی شاعری را بازگو می‌کند که در مواجهه با اشکال ناآگاهی و جهل، قدرتی را تجربه می‌کند که گاه ترسناک و گاه سازنده است. بااین‌حال، باید بگویم که حتی داستان‌هایی که به‌ظاهر ارتباط مستقیمی با زندگی شخصی من ندارند، باز هم ردپایی از من و زیست من را در خود حمل می‌کنند.
این‌روز‌ها مشغول چه کاری هستید؟ برنامه آینده‌تان در نویسندگی چیست؟
در حال حاضر، روی پروژه‌ای غیرداستانی و مبتنی بر گفتوگو کار می‌کنم؛ تجربه‌ای که برای من تازگی دارد و به نوعی عبور از فضای همیشگی داستان‌نویسی محسوب می‌شود. هم‌زمان، مشغول بازنویسی یک مجموعه‌داستان دیگر نیز هستم. امیدوارم زمان، شرایط و البته مجال حیات اجازه دهند که این دو کار به سرانجام برسند و بتوانند در ادامه مسیر نویسندگی‌ام سهمی تازه و متفاوت داشته باشند.
«فرعی مینا» را نشر «عینک» امسال در ۱۲۸ صفحه و با قیمت ۱۶۰ هزار تومان منتشر کرده است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
